ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Τα τουρκικά στρατεύματα έκαναν απόβαση στις βόρειες ακτές της Κύπρου με πρόφαση το πραξικόπημα που είχε εκδηλωθεί εναντίον του τότε εκλεγμένου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας πέντε μέρες προηγουμένως, στις 15 Ιουλίου 1974. Οι πραξικοπηματίες ανατράπηκαν και η δημοκρατία αποκαταστάθηκε σε μια βδομάδα. Ο τουρκικός στρατός όμως, καταπατώντας τη συμφωνία ειρήνευσης, που έγινε στις 22 Ιουλίου, προχώρησε, μπήκε στην πόλη της Κερύνειας, την κατέλαβε και έδιωξε με τη βία όλους τους Έλληνες γηγενείς κατοίκους της. Στη συνέχεια, μέχρι τα μέσα Αυγούστου, προωθήθηκε και κατέλαβε το 35% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας ακολουθώντας την ίδια τακτική.
Έδιωξε τους γηγενείς Έλληνες κατοίκους, λεηλάτησε τα σπίτια τους, και οικειοποιήθηκε όλα τα υπάρχοντά τους, αναγκάζοντας και αυτούς που είχαν το θάρρος να παραμείνουν, παρά το φόβο των σφαγών και της καταπίεσης, να καταφύγουν στις μη κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου στους επόμενους 18 μήνες. Μόνον ένας μικρός αριθμός Ελλήνων Κυπρίων γηγενών Ελλήνων κατάφερε και παραμένει σήμερα, στη χερσόνησο της Καρπασίας, παρά τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης και τους κατατρεγμούς.
Το κατεχόμενο μέρος του νησιού από τότε είναι κατ’ αναλογία το πιο στρατοκρατούμενο έδαφος σε ολόκληρη τη γη με 35 χιλιάδες τουρκικό στρατό, πλήρως εξοπλισμένο με τα τελειότερα σύγχρονα πολεμικά μέσα, που προμηθεύεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Η πρωτεύουσα της Κύπρου, Λευκωσία, είναι η μόνη μοιρασμένη πόλη στην Ευρώπη μέχρι σήμερα.
Η Τουρκία, ενώ διατυμπανίζει για δήθεν απομόνωση των Τουρκοκυπρίων, ουσιαστικά καταδιώκει, εκδιώκει ή σκοτώνει από το κατεχόμενο μέρος του νησιού που ελέγχει κάθε Τουρκοκύπριο που διαφωνεί με την πολιτική της και φέρνει αυθαίρετα εποίκους από την Τουρκία στο μέρος του νησιού που κατέχει. Τους διαμοιράζει τις περιουσίες των γηγενών Ελλήνων κατοίκων της που εκδίωξε και επιτρέπει σε Τούρκους επιχειρηματίες να κτίζουν και να πουλούν σε διάφορους Ευρωπαίους και μη
εξοχικά σπίτια που κτίζονται πάνω σε ελληνοκυπριακές ιδιοκτησίες, παρά τις καταδικαστικές αποφάσεις του Δικαστηρίου Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Οι γηγενείς Έλληνες Κύπριοι νομοταγείς κάτοικοι της κατεχόμενης Κερύνειας ποτέ δε θα συναινέσουν στην παράνομη στρατιωτική κατοχή της πόλης τους από την Τουρκία. Πρόσφυγες στην ίδιά τους την πατρίδα από το 1974 διεκδικούν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους,
- Να γυρίσουν πίσω στα σπίτια και στις περιουσίες τους σε συνθήκες ελευθερίας, ασφάλειας, και αξιοπρεπούς διαβίωσης.
- Ως πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζητούν να εφαρμοστούν και σε αυτούς τα ανθρώπινα δικαιώματα και η διεθνής νομοθεσία, το Ευρωπαϊκό κεκτημένο (Acquis communautaire), και κάθε ανθρώπινη αξία σε οποιαδήποτε λύση του κυπριακού προβλήματος.
Αυτό επιτάσσουν άλλωστε και οι σαράντα αιώνες της ιστορίας και του πολιτισμού που ανέπτυξαν οι Έλληνες Κερυνειώτες.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Η Κερύνεια της Κύπρου είναι η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας στο βόρειο μέρος του νησιού, η οποία αρχίζει από το ακρωτήρι Κορμακίτη, συμπεριλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της οροσειράς των βουνών της Κερύνειας (με τις γνωστές κορυφές Κόρνος, Κυπαρισσόβουνο, Άγιος Ιλαρίωνας, Βουφαβέντο, Πενταδάκτυλος), και τελειώνει στο μέσο περίπου της βόρειας ακτής του νησιού, που είναι γνωστή και ως “Αχαιών Ακτή”. Πολύ δικαιολογημένα, γιατί αμέσως μετά τον Τρωικό πόλεμο ήρθαν και ίδρυσαν πόλεις πολλοί από την Αχαΐα της Πελοποννήσου.
Πληθυσμός κατά Επαρχία στις απογραφές 1881, 1891, 1901, 1911, 1921, 1931, 1946, 1960, 1973
Πληθυσμός κατά θρήσκευμα και επαρχία στις απογραφές 1881, 1891, 1901, 1911, 1921, 1931, 1946, 1960
Πληθυσμός και κατοικημένες κατοικίες κατά επαρχία στις απογραφές 1881, 1891, 1901, 1911
Πληθυσμός και κατοικημένες κατοικίες κατά επαρχία στις απογραφές 1921, 1931, 1946, 1960
Πληθυσμός κατά επαρχία και φύλο στις απογραφές 1881, 1891, 1901, 1911, 1921, 1931, 1946, 1960
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ
Στο χώρο και γύρω από την πόλη της Κερύνειας έχουν βρεθεί ίχνη που βεβαιώνουν πως η περιοχή κατοικείτο από τη Νεολιθική Εποχή (5800-3000 π.Χ.). Έχουν ανασκαφεί τάφοι των Μυκηναϊκών, Γεωμετρικών και Αρχαϊκών χρόνων (1300-500 π.Χ.). Ο χώρος προσφερόταν, γιατί είχε ωραίο κλίμα, πλούσια γη και πολλά νερά.
ΚΤΗΤΟΡΑΣ της Κερύνειας αναφέρεται έμμεσα από το Λυκόφρονα ο Κηφέας, στρατιωτικός, που ήρθε με λαό από διάφορες πόλεις της Αχαΐας. Μια από αυτές ήταν και η Κερύνεια, κοντά στο σημερινό Αίγιο. Ο κόσμος που έφερε εγκαταστάθηκε ειρηνικά στην περιοχή και από τότε οι γηγενείς κάτοικοι της Κερύνειας ανήκουν στην Ελληνική φυλή, όσον αφορά τη γλώσσα, τον πολιτισμό και το θρήσκευμα.
Η αρχαιότερη αναφορά της Κερύνειας, μαζί με άλλες επτά πόλεις/βασίλεια της Κύπρου, βρίσκεται σε αιγυπτιακή επιγραφή της εποχής του Φαραώ Ραμσή Γ ΄ (1125-1100 π.Χ.).
Η μικρή απόσταση που τη χωρίζει από την απέναντι Μικρασιατική ακτή βοήθησε στην ανάπτυξη του εμπορίου της. Τα πλοία ξεκινώντας από τα νησιά του Αιγαίου έπλεαν κατά μήκος των ακτών, διασταύρωναν τη μικρή θαλάσσια απόσταση και έφταναν στα βόρεια ακρογιάλια της Κύπρου, κυρίως στις δυο πόλεις/βασίλεια, τη Λάπηθο και την Κερύνεια.
ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ
Στους Ρωμαϊκούς χρόνους διοικητικό κέντρο της επαρχίας είναι η γειτονική Λάπηθος. Η Kερύνεια όμως εξακολουθεί να είναι μεγάλη κοινότητα, όπως μαρτυρούν οι πολλοί και πλούσιοι σε κτερίσματα τάφοι της Ρωμαϊκής εποχής, που ανασκάφηκαν και αποτελεί δήμο. Σε επιγραφή πάνω σε πωρόλιθο, που αποτελούσε βάση αγάλματος, αναφέρεται ο “Κερυνητών Δήμος” (13-37 μ.Χ.). Οι Ρωμαίοι, με την οικοδομική δραστηριότητα που τους χαρακτηρίζει, αφήνουν τα σημάδια τους εδώ. Χτίζουν φρούριο και κυματοθραύστη μπροστά, για να μπορούν να αγκυροβολούν με ασφάλεια τα πλοία.
Το μήνυμα του Ιησού δεν αργεί να φτάσει. Τα παλιά λατομεία στην περιοχή της Χρυσοκάβας, ανατολικά του φρουρίου της Κερύνειας, μετατρέπονται σε κατακόμβες και φιλοξενούν τους τάφους των πρώτων Χριστιανών μαρτύρων. Αργότερα μερικοί από αυτούς γίνονται εκκλησίες με ωραίες τοιχογραφίες, όπως η εκκλησία της Αγίας Μαύρης, λαξευτής στο βράχο με τοιχογραφίες . Η Κερύνεια έχει μητροπολίτη και ένας από τους πρώτους επισκόπους της, ο Θεόδοτος, συλλαμβάνεται και βασανίζεται, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Λικίνιος (307-324 μ.Χ.). Η εκκλησία γιορτάζει τη μνήμη του στις 2 Μαρτίου.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΠΟΧΗ
Με το χωρισμό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε Ανατολική και Δυτική, το 395 μ.Χ., η Κύπρος συγκαταλέγεται στο Βυζαντινό κράτος και στην Ορθόδοξη Εκκλησία.
Οι βυζαντινοί αυτοκράτορες ενισχύουν το ρωμαϊκό φρούριο της πόλης και χτίζουν δίπλα εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο, που χρησιμεύει ως στρατιωτικό παρεκκλήσι. Μετά την καταστροφή της Λάμπουσας από τις αραβικές επιδρομές στις αρχές του 9ου αιώνα, η σημασία της Κερύνειας μεγαλώνει χάρη στην ασφάλεια που της παρέχει το φρούριο με το στρατιωτικό άγημα που την προστατεύει.
Ο τελευταίος βυζαντινός διοικητής του νησιού, Ισαάκιος Κομνηνός, στέλνει εδώ την οικογένεια και τους θησαυρούς του, το 1191, όταν τον κυνηγά ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος της Αγγλίας, που δεν αργεί να κυριέψει το νησί.
ΦΡΑΓΚΟΚΡΑΤΙΑ
Επειδή ο Ριχάρδος χρειαζόταν χρήματα, πουλάει το νησί πρώτα στους Ναΐτες και, όταν αυτοί μετανιώνουν, την επόμενη χρονιά, το αγοράζει ο Γουΐδων Λουζινιανός, το 1192 μ.Χ. Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας τα γύρω χωριά γίνονται φέουδα και η Κερύνεια το διοικητικό και εμπορικό κέντρο της περιοχής.
Το βυζαντινό φρούριο μεγαλώνει, κτίζονται τείχη με πύργους γύρω από την πόλη και το λιμάνι, ενώ τα οχυρωματικά έργα επεκτείνονται και στα υπάρχοντα από τους βυζαντινούς κάστρα του Αγίου Ιλαρίωνα, του Βουφαβέντο και της Καντάρας. Τα τέσσερα κάστρα αποτελούν ενιαίο αμυντικό τείχος, που προστατεύει την πόλη από στεριά και θάλασσα. Η Κερύνεια και το φρούριό της πρωταγωνιστούν σε πολλές διαμάχες των Φράγκων βασιλιάδων καθώς και στις διαμάχες τους με τους Γενουάτες. Το φρούριο της Κερύνειας γνωρίζει πολλές και άγριες πολιορκίες, αλλά ποτέ δεν εκπορθείται.
ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑ
Όταν μεταβιβάζεται η Κύπρος στους Ενετούς (1489 μ.Χ.), το φρούριο της Κερύνειας διαφοροποιείται, για να ανταποκρίνεται στα νέα πολεμικά δεδομένα, μετά την εφεύρεση του μπαρουτιού και την κατασκευή μεγάλων κανονιών. Έτσι χαλούν τους τρεις από τους τέσσερις κομψούς και λεπτούς πύργους των Λουζινιανών, καθώς και τα βασιλικά διαμερίσματα του φρουρίου και στη θέση τους κτίζουν χοντρούς καμπυλόγραμμους πύργους που αντέχουν στους κανονιοβολισμούς. Δε χρειάστηκε όμως να χτυπήσουν οι Τούρκοι το φρούριο, γιατί παραδόθηκε το 1571 στα τουρκικά στρατεύματα.
ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ
Οι Οθωμανοί, παρόλο που έχουν την Κερύνεια πρωτεύουσα μιας από τις τέσσερις επαρχίες της Κύπρου αρχικά και μετά μιας από τις έξι, δεν αφήνουν κανένα Έλληνα Χριστιανό να μπει στην εντός των τειχών πόλη και ειδικά στο φρούριο, γιατί εδώ είναι το τάγμα των Τούρκων πυροβολητών (τοπζήδων) μαζί με τις οικογένειές τους. Αυτοί με τις αυθαίρετες λεηλασίες και τα εγκλήματά τους είναι ο φόβος και ο τρόμος της γύρω περιοχής. Οι λίγοι ντόπιοι κάτοικοι της Κερύνειας που τολμούν και μένουν είναι άνθρωποι της θάλασσας που ζουν σε σπίτια γύρω από τα ερημωμένα τείχη. Οι περισσότεροι Κερυνειώτες μετατοπίζονται στην Πάνω Κερύνεια, το Ρηάτικο (περιοχή που ανήκε προηγουμένως σε κάποιο ρήγα), και στα γύρω χωριά, Θέρμια, Καράκουμι, Καζάφανι, Μπέλλαπαϊς και στο κακοτράχαλο Κάρμι.
Το πρώτο ξαναζωντάνεμα της πόλης προέρχεται από τους ναυτικούς που φροντίζουν με δώρα να τα έχουν καλά με τον Τούρκο δυνάστη, για να μπορούν να διατηρούν εμπόριο με την απέναντι ακτή της Μικράς Ασίας και με τα νησιά του Αιγαίου.
Το 1783 ανακαινίζουν την εκκλησία Χρυσοπολίτισσα μέσα στην Κερύνεια και στη συνέχεια, μετά το ευνοϊκό διάταγμα του Σουλτάνου (Χάττ–ι–Χουμαγιούν), το 1856, που δίνει πολιτικά δικαιώματα και στους Χριστιανούς υπηκόους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ξαναχτίζουν σε βράχο, απέναντι στη θάλασσα, την εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Πολλοί από τα γύρω χωριά ξεθαρρεύουν και κατεβαίνουν στην Κερύνεια. Το εμπόριο με την απέναντι ακτή ανθεί και τα γεννήματα της στενόμακρης πεδιάδας επιτρέπουν στους κατοίκους να ζουν άνετα, να μαθαίνουν τα παιδιά τους γράμματα και να είναι καλλιεργημένοι.
ΑΓΓΛΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ
Το 1878, μετά από μυστικές συμφωνίες μεταξύ των Βρετανών και της Οθωμανικής Κυβέρνησης, το νησί εκχωρείται στη Μεγάλη Βρετανία ως πολεμική βάση στην Ανατολική Μεσόγειο έναντι ενοικίου.
Μια και οι Άγγλοι αρχικά δεν κάνουν διοικητικές αλλαγές, η Κερύνεια συνεχίζει να αποτελεί το διοικητικό κέντρο ολόκληρης της επαρχίας και για τούτο εξελίσσεται.
Οι Άγγλοι κατασκευάζουν δρόμο που τη συνδέει με τη Λευκωσία και διαμορφώνουν το λιμάνι της. Το Δημαρχείο ανασυγκροτείται και παίρνει δραστήρια μέτρα για εκσυγχρονισμό της πόλης. Το 1893 χτίζεται νοσοκομείο με ιδιωτικές εισφορές. Την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα η Κερύνεια ήταν μια ανθούσα μικρή πόλη με νέο σχολικό κτίριο, δική της εφημερίδα και με φιλανθρωπικά, καλλιτεχνικά και αθλητικά σωματεία. Αρχίζει επίσης δειλά, δειλά να αποτελεί τόπο αναψυχής και διακοπών για τους κατοίκους της Λευκωσίας. Υπάρχουν σπίτια/ξενώνες και, το 1906, κτίζεται το πρώτο ξενοδοχείο κοντά στη θάλασσα, το «Ακταίον».
Αυτές όμως οι πρώτες δεκαετίες της βρετανικής διοίκησης, αυξάνουν τις ταλαιπωρίες του πληθυσμού. Αβάστακτοι φόροι, συχνές ανομβρίες και παγκόσμια οικονομική κρίση προκαλεί μαζική μετανάστευση των νέων ειδικά από την πόλη και την επαρχία στην Αίγυπτο αρχικά και στις Ηνωμένες Πολιτείες αργότερα.
Το 1922 ξαναγυρίζει, ύστερα από αιώνες, και η μητροπολιτική έδρα στην πόλη με το κτίσιμο Μητροπολιτικού Μεγάρου. Την ίδια χρονιά όμως ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος που φέρνει τη Μικρασιατική καταστροφή νεκρώνει το εμπόριό της και η πόλη κινδυνεύει να χάσει κάθε οικονομική ζωτικότητα.
Τότε κάποιος Κερυνειώτης, που είχε μεταναστεύσει στην Αμερική, γυρίζει και ιδρύει τα πρώτα σύγχρονα ξενοδοχεία στην πόλη, το Sea view το 1922 και το Dome το 1932, κοντά στη θάλασσα, με κύριο στόχο να προσελκύσει ξένους επισκέπτες. Το όμορφο λιμάνι, οι πολλές αρχαιότητες, το μαγευτικό τοπίο, που συνδυάζει θάλασσα, πεδιάδα, βουνό, με την πλούσια βλάστηση σε συνδυασμό με τις σύγχρονες ευκολίες διαμονής προσελκύει γρήγορα πολλούς ξένους και η Κερύνεια αναζωογονείται με τον τουρισμό. Μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο κτίζονται και άλλα ξενοδοχεία. Η πόλη εξακολουθεί να είναι ο αγαπημένος τόπος ξεκούρασης των Λευκωσιατών. Κοντά στους Έλληνες και Τούρκους κατοίκους της τώρα προστίθενται και αρκετοί Άγγλοι, που τη διαλέγουν ως μόνιμη κατοικία τους.
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Μετά την ανεξαρτησία (1960) η πρόοδος της Κερύνειας αναστέλλεται κάπως με τις διακοινοτικές ταραχές του 1963-64. Παρόλο που οι συγκρούσεις στην Κερύνεια είναι σχεδόν ανύπαρκτες οι οπλισμένοι Τούρκοι παρακρατικοί αποκόπτουν το δρόμο Λευκωσίας/Κερύνειας και κατακρατούν το φρούριο του Αγίου Ιλαρίωνα. Όμως κατασκευάζεται καινούργιος δρόμος από ανατολικά και η πόλη συνεχίζει να φιλοξενεί τουρίστες, ενώ τα ξενοδοχεία της πληθαίνουν.
Τη δεκαετία του 1960 χτίζεται νέο Δημαρχείο. Ιδρύεται Λαογραφικό Μουσείο. Ένα σημαντικό αρχαίο ναυάγιο που ανακαλύπτεται στη θάλασσα της Κερύνειας συντηρείται και εκτίθεται με όλους τους αμφορείς και το φορτίο του στο φρούριο της Κερύνειας. Οι πολιτιστικές δραστηριότητες της πόλης πολλαπλασιάζονται. Εκτός από τις παραδοσιακές γιορτές του Κατακλυσμού και των Φώτων γίνεται κάθε άνοιξη μια Παγκύπρια Έκθεση Ανθέων, και στο φρούριό της δίνονται συχνά θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες κτλ., ενώ στη θάλασσα οργανώνονται ιστιοπλοϊκοί αγώνες. Η Κερύνεια, η πιο μικρή πόλη της Κύπρου, είναι αναμφισβήτητα το ομορφότερο διαμάντι του νησιού.
Η πόλη όμως δεν περιορίζεται πια στις δυο παραδοσιακές γειτονιές της, την Κάτω Κερύνεια και την Πάνω (Ρηάτικο), αλλά επεκτείνεται προς το βουνό σχηματίζοντας τη νέα γειτονιά της Καλλιφόρνιας, ενώ ενώνεται σχεδόν με τα χωριά Θέρμια, Καράκουμι και Άγιο Γεώργιο. Όλοι οι δημότες, Έλληνες, Τούρκοι, Μαρωνίτες, Αρμένιοι, Λατίνοι και Άγγλοι συμβιώνουν και συνεργάζονται ειρηνικά. Ακόμα και, όταν εκδηλώνεται το 1963-64 η τουρκική ανταρσία εναντίον του νόμιμου κράτους (καθοδηγούμενη από την Τουρκία), στην Κερύνεια δε σημειώνεται καμιά σύγκρουση ούτε σκοτώνεται κανένας. Μόνο η παράνομη τουρκική οργάνωση ΤΜΤ αναγκάζει τους Τουρκοκύπριους που κατοικούσαν στο χωριό Λάπηθος να φύγουν από τα σπίτια τους και να εγκατασταθούν είτε στην Κερύνεια είτε στο χωριό Τέμπλος.
Το 1974 υπήρχαν 47 χωριά στην επαρχία Κερύνειας. Οι Ελληνοκύπριοι μαζί με τους Μαρωνίτες αποτελούσαν το 83,12% του πληθυσμού και οι Τουρκοκύπριοι το 13,45% και το υπόλοιπο ξένοι, κυρίως Άγγλοι συνταξιούχοι.
ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ
Η τουρκική εισβολή στις 20 του Ιούλη 1974 κόβει τα πάντα! Οι Έλληνες κάτοικοί της Κερύνειας κάτω από τους πολυβολισμούς των τουρκικών αεροπλάνων σκορπίζουν τρομαγμένοι, καταφεύγουν σε υπόγεια, για να προστατευτούν. Τρεις μέρες μετά την εισβολή γίνεται συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και τότε τα τουρκικά στρατεύματα, καταπατώντας το κάθε τι, εισβάλλουν στην πόλη, λεηλατούν και σφάζουν αρκετούς πολίτες της. Οι περισσότεροι Κερυνειώτες που μένουν εγκλωβίζονται και μεταφέρονται στο ξενοδοχείο Dome από όπου αναγκάζονται από τον Τούρκο εισβολέα να φύγουν σταδιακά μαζί με τους Έλληνες κατοίκους της υπόλοιπης επαρχίας.
Μετά το απάνθρωπο εθνικό ξεκαθάρισμα που επέβαλαν οι Τούρκοι εισβολείς σε βάρος των γηγενών Ελληνοκυπρίων, μόνο μερικές εκατοντάδες Μαρωνίτες επιτράπηκε να παραμείνουν στα χωριά τους, που και αυτοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, λόγω των συνεχών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους από τον τουρκικό κατοχικό στρατό. Τώρα απομένουν μόνον μερικές δεκάδες εγκλωβισμένοι από αυτούς. Από τους Άγγλους μόνιμους κατοίκους που στην πόλη και στα περίχωρα το 1976 απομένουν μόνον 180. Τα σπίτια, οι εκκλησίες και τα δημόσια κτίρια και σχολεία λεηλατούνται και καταστρέφονται συστηματικά.
Στη συνέχεια ενώ η Τουρκία διατυμπανίζει για δήθεν απομόνωση και ταλαιπωρία των Τουρκοκυπρίων ουσιαστικά καταδιώκει, σκοτώνει ή εκδιώκει από την Κύπρο αναγκαστικά κάθε έναν Τουρκοκύπριο που διαφωνεί με την πολιτική της και φέρνει αυθαίρετα εποίκους στο μέρος του νησιού που κατέχει. Τους διαμοιράζει τις περιουσίες των γηγενών Ελλήνων κατοίκων της που εκδίωξε και επιτρέπει σε Τούρκους επιχειρηματίες να κτίζουν και να πουλούν σε διάφορους Ευρωπαίους και μη εξοχικά σπίτια κτισμένα πάνω σε ελληνοκυπριακές ιδιοκτησίες, παρά τις καταδικαστικές αποφάσεις του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανένας τις ταλαιπωρίες των Κερυνειωτών που διώχτηκαν από τα τουρκικά στρατεύματα και στερήθηκαν όλα όσα είχαν. Πάλεψαν αρχίζοντας από το μηδέν και εξακολουθούν να παλεύουν. Άξιοι και αξιοπρεπείς επιβιώνουν έχοντας ένα μοναδικό στόχο, να γυρίσουν στη γενέθλια γη τους.
ΟΙ ΚΕΡΥΝΕΙΩΤΕΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 1974
Οι Κερυνειώτες, παρόλο που σκόρπισαν αναγκαστικά στο μη κατεχόμενο μέρος του νησιού (και αρκετοί σε άλλες χώρες), παραμένουν συγκροτημένη κοινότητα. Οι γηγενείς Έλληνες ψηφοφόροι της Κερύνειας, όπως και οι Μαρωνιτική κοινότητα εξασκούν τα πολιτικά τους δικαιώματα σε ξεχωριστούς καταλόγους και εκλέγουν τους εκπροσώπους τους στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Η Μητροπολιτική περιφέρεια της Κερύνειας λειτουργεί και στον εκτοπισμό και έχει το δικό της ξεχωριστό Μητροπολίτη.
Προ πάντων όμως οι κάτοικοι της μικρής πόλις είναι συσπειρωμένοι γύρω από το Δήμο της Κερύνειας, που είναι ένας ζωντανός Δήμος, έστω και στον εκτοπισμό. Ο εκάστοτε εκλεγμένος Δήμαρχος μαζί με τους άλλους δημοτικούς συμβούλους έχουν καθιερώσει εκδηλώσεις που κρατούν ενωμένους τους Κερυνειώτες πολλές φορές σε συνεργασία με τα διάφορα σωματεία και τους συλλόγους της πόλης με επιτυχία κρατούν ζωντανές τις τοπικές παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα. Προ πάντων όμως αγωνίζονται ασταμάτητα για τα ανθρώπινα δικαιώματά των γηγενών δημοτών της μικρής πόλης με όποιο μέσο διαθέτουν.
Ήδη το Δικαστήριο των Ανθρώπινων δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει αναγνωρίσει στην Κερυνειώτισσα Τιτίνα Λοϊζίδου το αναφαίρετο δικαίωμα στην περιουσία της, με απόφασή του το Δεκέμβρη του 1996 (Case of Loizidou V. Turkey, 40/1993/435/514). Η Τουρκία έχει συμμορφωθεί και έχει πληρώσει στην κυρία Λοϊζίδου το χρηματικό ποσό που επιδίκασε το δικαστήριο για τη στέρηση των εισοδημάτων από την περιουσία της, η οποία εξακολουθεί να ανήκει δικαιωματικά στην ενάγουσα.
Ο Δήμος Κερύνειας σε μια συντονισμένη προσπάθεια έχει παροτρύνει και άλλους δημότες του να προσφύγουν στο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και να διεκδικήσουν τα σπίτια και τις περιουσίες τους.
Ο Δήμος Κερύνειας είναι ενεργό μέλος:
- Της Ένωσης Δήμων Κύπρου
- Του Δικτύου Αρχαίων Ελληνικών Λιμανιών Μεσογείου και Ευξείνου Πόντου (Ancient Greek Mediterranean Trading Ports Association),
- Της Αμφικτυονίας Αδελφοποιημένων Πόλεων και Περιοχών της Μεσογείου και
Έχει αδελφοποιηθεί με:
- τη Χίο
- το Πυθαγόρειο Σάμου
- τη Νέα Ερυθραία
- το Αίγιο
- τη Σκόπελο
- το Πανόραμα Θεσσαλονίκης
- την Κερύνεια Αχαΐας – Δήμος Διακοπτού
Στεγάζεται προσωρινά σε σπίτι που εφάπτεται με την πράσινη γραμμή της μοιρασμένης Λευκωσίας στην οδό Μάρκου Δράκου 8 (παρά το οδόφραγμα Λήδρα Πάλας), που έχει παραχωρηθεί από την Κυβέρνηση.
Το Δημαρχείο Κερύνειας στηρίζει και έχει μόνιμα υπό την αιγίδα του παραχωρώντας του στέγη, το Λαογραφικό Όμιλο Κερύνειας, που ιδρύθηκε το 1966 και που στον εκτοπισμό επικεντρώνεται σε μελέτες και εκδόσεις σχετικά με τον πολιτισμό, τα ήθη, τα έθιμα και την ιστορία της Κερύνειας.
Από το 2006 διατηρεί παιδικό χορευτικό συγκρότημα και παιδική χορωδία.
Κάθε χρόνο διεξάγει:
- Παγκύπριο διαγωνισμό μαθητών Δημοτικού στην έκθεση ιδεών
- Παγκύπριο διαγωνισμό Ζωγραφικής μαθητών που φοιτούν σε Γυμνάσια και
- Παγκύπριο Διαγωνισμό μαθητών που φοιτούν σε Λύκεια στο δοκίμιο.
Κύριες δρατηριότητές του, που έγιναν θεσμός στον εκτοπισμό είναι:
- Αντικατοχικές εκδηλώσεις 22 Ιουλίου για την ημέρα κατάληψης της Κερύνειας από τους Τούρκους εισβολείς
- Η γιορτή «Ημέρα των Γραμμάτων» με την ευκαιρία των Τριών Ιεραρχών
- ΄Εκθεση Κερυνειωτών Καλλιτεχνών
- Εκδρομή Συνταξιούχων
- Συνεστίαση κάθε Δευτέρα του Πάσχα
- Παιδική Κατασκήνωση
- Διαφωτιστική κρουαζιέρα
- Εσπερινός Αρχαγγέλου Μιχαήλ, Πολιούχου Αγίου της Κερύνειας
- Εσπερινός Παναγίας Γλυκιώτισσας.